Bài 4 Trong ánh bình minh

 

Khởi động

            Nói 1 - 2 câu về vẻ đẹp của bầu trời vào một buổi trong ngày

Bình minh - một cảnh tượng tuyệt đẹp trong ngày. Mặt trời ló dạng, bầu trời hửng sáng.

Khám phá và luyện tập

Đọc

Bài đọc: Trong ánh bình minh

            (SGK Tiếng Việt 4 tập 2 chân trời bài 4)

Trong ánh bình minh

Ánh nắng mới lên nhuộm hồng làn sương vương trên những ngọn cây. Sau một đêm ngủ bình yên, bầy chim tỉnh dậy hót vang lừng. Một vài con nai rời bến nước, lững thững tìm về nơi ở khuất đâu đó dưới lùm cây. Bình minh diễn ra chỉ trong khoảnh khắc.

Ở đồng cỏ mênh mông cũng giống ngoài biển cả, mặt trời lên nhanh vùn vụt. Thoạt đầu nó chậm rãi nhô lên, đỏ hồng như một trái dưa hấu mới bổ, rồi sau khi vượt khỏi đường chân trời chắn ngang, nó leo mau lên cao và nắng chợt chói chang lúc nào không hay.

Những bầy voi thong thả đi về phía bến nước. Nghe động bước chân, từng đàn chim dẽ và cun cút bay vụt lên từ những hàng sậy. Những con cá sấu nhỏ bò từ dòng nước lạnh lên phơi mình trên bãi cát, thấy bầy voi rậm rịch đi tới liền theo nhau toài nhanh xuống sông, để lại trên đường những vết trườn. Đàn trâu rừng với con trâu mộng đầu đàn mang đôi sừng nhọn hoắt đang ăn gần bến nước đủng đỉnh bỏ đi xa, nhường chỗ cho những bầy voi. Tắm xong, những bầy voi lững thững rời bến nước. Cun cút và chim dẽ bay về những lùm sậy nơi chúng làm tổ. Bọn cá sấu nhỏ lại trườn lên bãi cát phơi mình và đàn trâu thong thả trở về chỗ cũ.

Theo Vũ Hùng

Câu hỏi 1: Khi ánh nắng mới lên, cảnh vật có gì đáng chú ý?

Làn sương vương trên những ngọn cây được nhuộm hồng bởi ánh nắng.

Câu hỏi 2: Tác giả cảm nhận như thế nào về sự thay đổi của mặt trời vào buổi bình minh?

11Mặt trời lên nhanh vùn vụt. Thoạt đầu nó chậm rãi nhô lên, đỏ hồng như một trái dưa hấu mới bổ, rồi sau khi vượt khỏi đường chân trời chắn ngang, nó leo mau lên cao và nắng chợt chói chang lúc nào không hay. 11

Câu hỏi 3: Những con vật nào xuất hiện lúc bình minh? Cách miêu tả hoạt động của chúng có gì đặc biệt?

Các loài động vật trong rừng có những hoạt động khác nhau vào buổi sáng. Một số loài như nai ẩn khuất vào ban ngày. Các loài trâu, voi thường tới sông uống nước. Cá sấu phơi mình dưới ánh nắng. Bầy chim hót vang, đi kiếm mồi,...

Những con nai, chim dẽ, chim cun cút, voi, cá sấu, trâu rừng xuất hiện lúc bình minh được miêu tả với những hoạt động thường ngày của chúng.

Câu hỏi 4: Bài đọc giúp em hiểu thêm điều gì về cuộc sống của các loài vật trong rừng?

=> Xem hướng dẫn giải

Câu hỏi 5: Theo em, tại sao chúng ta cần phải bảo vệ rừng?

Bảo vệ rừng chính là trách nhiệm của mỗi chúng ta. Bảo vệ rừng để bảo vệ môi trường sống cho các loài động vật, bảo vệ sự trong lành của thiên nhiên, và cũng là để bảo vệ chính chúng ta.

Luyện từ và câu

Câu hỏi 1: Đọc đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu

Cây mai tứ quý là món quà bố mẹ em tặng ông ngoại. Ông trồng cây mai trước sân. Thân cây thẳng. Cành vươn đều ra xung quanh. Tán cây tròn, xoè rộng. Mai tứ quý nở hoa suốt bốn mùa. Cánh hoa mỏng, vàng thẫm, xếp thành ba lớp. Ong, bướm thường rủ nhau bay về vào những ngày hoa nở.

Vân Anh

a. Xác định chủ ngữ của từng câu.

b. Cho biết mỗi chủ ngữ tìm được trả lời cho câu hỏi nào?

 a. 

Cây mai tứ quý / là món quà bố mẹ em tặng ông ngoại.

      CN                                    VN

 

Ông / trồng cây mai trước sân.

CN                   VN

 

Thân cây / thẳng.

CN               VN

 

Cành / vươn đều ra xung quanh.

CN                   VN

 

Tán cây / tròn, xoè rộng.

CN                 VN

 

Mai tứ quý / nở hoa suốt bốn mùa.

CN                          VN

 

Cánh hoa / mỏng, vàng thẫm, xếp thành ba lớp.

CN                             VN

 

Ong, bướm / thường rủ nhau bay về vào những ngày hoa nở.

CN                                    VN

b. Cây mai tứ quý, thân cây, cành, tán cây, mai tứ quý, cánh hoa: Cái gì?

    Ông: Ai?

    Ong, bướm: Con gì?

Câu hỏi 2: Tìm vị ngữ ở cột B phù hợp với chủ ngữ ở cột A để tạo thành câu:

A	B
Đàn nai	là đặc sản ở miền Tây.
Cá linh	thả diều trên triền đê.
Hoa sen	xuống suối uống nước.
Đám trẻ con	đua nhau khoe sắc.

 

 

• Đàn nai xuống suối uống nước.
• Cá linh là đặc sản ở miền Tây. 
• Hoa sen đua nhau khoe sắc.
• Đám trẻ con thả diều trên triền đê.

Câu hỏi 3: Thay...trong mỗi đoạn văn sau bằng một chủ ngữ phù hợp trong khung:

a.

tôi, một làn gió, những chiếc lá

 

... rì rào chạy qua. ...  rập rình lay động như đốm lửa bập bùng cháy. ... rẽ lá, nhẹ nhàng men theo lạch nước để đến bên cạnh cây sòi.

Theo Trần Hoài Dương

b.

những cây thông, cây đoàn kết nhất

 

... là cây thông. ... mọc thành cụm thường nối rễ với nhau, đói no cùng chia sẻ.

Theo Lê Quang Long, Nguyễn Thị Thanh Huyền

 a. Một làn gió rì rào chạy qua. Những chiếc lá rập rình lay động như đốm lửa bập bùng cháy. Tôi rẽ lá, nhẹ nhàng men theo lạch nước để đến bên cạnh cây sòi.

b. Cây đoàn kết nhất là cây thông. Những cây thông mọc thành cụm thường nối rễ với nhau, đói no cùng chia sẻ.

Câu hỏi 4: Đặt 1 - 2 câu:

a. Có chủ ngữ trả lời câu hỏi Ai?

b. Có chủ ngữ trả lời câu hỏi Cái gì?

c. Có chủ ngữ trả lời câu hỏi Con gì?

 a. Anh trai của tôi đang đứng trước cửa.

b. Cánh cửa có màu nâu.

c. Con mèo đang trèo cây cau.

Viết

Câu hỏi 1: Xếp các đoạn mở bài dưới đây vào hai nhóm:

1. Có những cây mùa nào cũng đẹp như cây bàng.

            Đoàn Giỏi

2. Phố nhà em ở có trồng rất nhiều cây xanh: phượng, lộc vừng, xà cừ,... Mỗi cây có một vẻ đẹp riêng. Nhưng em ấn tượng nhất với cây bàng già ở góc phố.

            Minh Trung

3. Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam.

            Mai Văn Tạo

4. Làng quê Việt Nam thường nhiều ao hồ. Vươn ra trên ao là giàn mướp hoa vàng, giàn bí hoa trăng, giàn đỗ ván hoa tím. Còn trên mặt nước ao, hoặc con ngòi rìa làng thường là những bè rau muống bập bênh.

            Băng Sơn

Mở bài trực tiếp	Mở bài gián tiếp
Giới thiệu chung về cây ·         Tên cây ·         Vị trí trồng ·         Ấn tượng nổi bật ·         ?	Nêu các sự vật, hiện tượng có liên quan để dẫn vào giới thiệu cây ·         Liệt kê nhiều loại cây -> giới thiệu cây chọn tả. ·         Giới thiệu một người, vật gợi nhớ đến cây. ·         Giới thiệu một bài thơ, bài hát,... có nhắc đến tên cây. ·         ?

 

Mở bài trực tiếp	Mở bài gián tiếp
1, 3	2, 4

Câu hỏi 2: Viết đoạn mở bài cho bài văn tả một cây bóng mát được trồng ở trường hoặc nơi em ở

a. Mở bài trực tiếp

            Tên cây, vị trí trồng,...

b. Mở bài gián tiếp

            Sự vật, hiện tượng có liên quan -> cây chọn tả.

 a. Ở giữa sân trường em có trồng một cây bàng lúc nào cũng sum suê bóng mát.

b. Tuổi học trò có lẽ là tuổi hồn nhiên, đẹp đẽ, trong sáng đơn thuần nhất trong cuộc đời mỗi con người. Cùng với âm thanh quen thuộc của tiếng ve, sắc đỏ rực rỡ của những chùm phượng vĩ thì cây bàng chính là hình ảnh quen thuộc, gắn liền sâu sắc với ký ức thời áo trắng thơ ngây.

Vận dụng

Nói 2 - 3 câu về cảnh bình minh, trong đó có sử dụng biện pháp nhân hóa

Buổi sớm bình minh thật đẹp biết bao. Ông mặt trời thức dậy, nở một nụ cười thật tươi chào vạn vật dưới mặt đất.